“อินเดีย” หวนใช้ “เงินหยวน” จ่ายค่าน้ำมันรัสเซีย ท้าทายอำนาจตะวันตก ส่งสัญญาณลดการพึ่งพาเงินดอลลาร์ฯ

“อินเดีย” หวนกลับมาใช้ “เงินหยวน” จากจีน ชำระค่าน้ำมันดิบจากรัสเซียอีกครั้ง หลังหยุดไปหลายเดือน ส่งสัญญาณสำคัญที่บ่งชี้ถึงแนวโน้ม “ลดการพึ่งพาเงินดอลลาร์ฯ” ที่กำลังก่อตัวขึ้น ท่ามกลางมาตรการคว่ำบาตรรัสเซียที่เข้มงวดขึ้นของตะวันตก

สำนักข่าว Reuters รายงานเมื่อวันที่ 7 ต.ค. ว่า Indian Oil Corp บริษัทกลั่นน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของอินเดีย ได้ทำธุรกรรมชำระค่าน้ำมันรัสเซียด้วยเงินหยวนไปแล้วหลายครั้ง ตามแรงกดดันจากผู้ค้าน้ำมันรัสเซียที่ต้องการให้ชำระเงินด้วยสกุลที่สามารถแปลงเป็นรูเบิลได้ง่าย

แม้ว่าราคาน้ำมันรัสเซียจะยังคงอ้างอิงเป็นดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรการกำหนดเพดานราคาสูงสุด (price-cap) ของชาติตะวันตก แต่ในทางปฏิบัติ โรงกลั่นของอินเดียเลือกที่จะชำระเงินจริงเป็นหยวน เพื่อหลีกเลี่ยงข้อจำกัดทางการเงินและความล่าช้าที่อาจเกิดขึ้นหากต้องทำธุรกรรมผ่านสกุลเงินดอลลาร์หรือดีแรห์ม

Velina Tchakarova นักวิเคราะห์ภูมิรัฐศาสตร์มองว่า การตัดสินใจนี้เป็นเรื่องของความเป็นจริงทางเศรษฐกิจ ไม่ใช่การเมือง สะท้อนให้เห็นการปรับตัวของประเทศผู้นำเข้าน้ำมันรายใหญ่ ที่ต้องหาทางออกภายใต้เงื่อนไขการคว่ำบาตร โดยไม่ท้าทายกติกาของโลกตะวันตกอย่างเปิดเผย

นับตั้งแต่ยุโรปเริ่มคว่ำบาตรพลังงานรัสเซียในปี 2565 อินเดียได้ก้าวขึ้นมาเป็นลูกค้ารายใหญ่ที่สุด โดยน้ำมันดิบจากรัสเซียครองสัดส่วนการนำเข้าทั้งหมดของอินเดียถึง 40% (เพิ่มขึ้นจากไม่ถึง 1% ก่อนสงครามยูเครน) ซึ่งช่วยให้ประเทศประหยัดงบประมาณด้านพลังงานไปแล้วกว่า 17,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

แม้จะเผชิญแรงกดดันจากสหรัฐฯ รัฐบาลอินเดียยังคงกำหนดให้การนำเข้าน้ำมันรัสเซียเป็นยุทธศาสตร์สำคัญทางเศรษฐกิจ โดยล่าสุด Bloomberg รายงานว่า อินเดียยังคงนำเข้าน้ำมันจากรัสเซียเฉลี่ย 1.6 ล้านบาร์เรลต่อวันในเดือนกันยายน

สำหรับรัสเซีย การรับชำระเป็นหยวนช่วยกระชับความสัมพันธ์ทางการเงินกับจีนภายใต้กรอบ “DragonBear” ขณะที่จีนก็ได้ประโยชน์จากการยกระดับความน่าเชื่อถือของเงินหยวนในตลาดสินค้าโภคภัณฑ์โลก ส่วนอินเดียก็ได้พลังงานราคาถูกมาขับเคลื่อนเศรษฐกิจ โดยยังคงรักษาสมดุลความสัมพันธ์อันซับซ้อนกับทั้งสหรัฐฯ รัสเซีย และจีนเอาไว้ได้

หากแนวโน้ม “น้ำมันแลกหยวน” นี้ดำเนินต่อไปอย่างต่อเนื่อง อาจกลายเป็นจุดเปลี่ยนเชิงโครงสร้างที่ค่อยๆ บั่นทอนอิทธิพลของเงินดอลลาร์ในตลาดพลังงานโลกอย่างเงียบๆ และเป็นรูปธรรมมากขึ้นเรื่อยๆ