ปลัดดีอี แจงไม่ใช่การอายัดบัญชีธนาคาร แต่ระงับแค่เงินต้องสงสัยรับโอนจากบัญชีม้า

ภายหลังจาก กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม หรือ DE ได้เรียกประชุมหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งสมาคมธนาคารแห่งประเทศไทย , ตัวแทนสถาบันการเงิน , ตำรวจกองบัญชาการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี หรือ ตำรวจไซเบอร์ , สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน หรือ ปปง. ฯลฯ เพื่อระดมรับฟังความคิดเห็นแก้ไขปัญหาการอายัดบัญชีบุคคลทั่วไป ที่เชื่อว่าพัวพันกับบัญชีม้า นานกว่า 3 ชั่วโมง

เวลา 12:00 น. ศาสตราจารย์พิเศษ วิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ ปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ได้เปิดเผยกับสื่อมวลชนถึงการหารือดังกล่าว ว่า เนื่องจากตามพระราชกำหนดมาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ.2566 และแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2568 กำหนดมาตรการให้ติดตามนำเงินกลับคืนสู่ผู้เสียหาย

ดังนั้น กลไกที่ปรากฏตามกฎหมายนี้ ขอชี้แจงว่า ไม่ใช่เป็นการอายัดบัญชีธนาคารตามที่เข้าใจกัน การอายัดบัญชีธนาคารได้นั้น จะต้องออกหมายโดยเจ้าหน้าที่ตำรวจ เมื่อเจ้าหน้าที่ตำรวจสอบสวนแล้วพบว่าบัญชีธนาคารดังกล่าวเข้าข่ายเป็นบัญชีม้าจริง ๆ แต่กลไกที่ดำเนินการโดยศูนย์ปฏิบัติการเพื่อป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี หรือ ศปอท. ซึ่งทำงานร่วมกับตัวแทนของธนาคาร ตำรวจไซเบอร์ และ ปปง. ดำเนินการและเป็นประเด็นในวันนี้ คือการระงับธุรกรรมทางการเงินที่ถูกโอนจากเส้นเงินของบัญชีม้า

กล่าวคือ เมื่อบัญชีม้าโอนเงินต่อไปที่บัญชีธนาคารของใคร เมื่อทางธนาคารสืบพบเจอ ก็จะใช้อำนาจตามกฎหมายนี้ในการระงับจำนวนเงินดังกล่าวชั่วคราว เพื่อดำเนินการตรวจสอบว่าเป็นเงินของผู้เสียหายหรือไม่ ก่อนจะดำเนินการดึงจำนวนเงินดังกล่าวชดใช้คืนให้แก่ผู้เสียหายได้ต่อไป

ทั้งนี้เกิดปัญหาก็คือ บางบัญชีธนาคารของผู้รับนั้น เป็นบัญชีผู้บริสุทธิ์ที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง รับเงินมาโดยสุจริต และบางรายที่มีจำนวนเงินในบัญชีที่น้อยกว่าเงินที่รับมา เมื่อเกิดการระงับเงินที่ได้รับจากบัญชีม้า เลยเกิดปัญหาบัญชีธนาคารนั้นติดลบ หรือไม่สามารถใช้การได้ชั่วคราว อีกทั้งยังเกิดปัญหาว่า บางโมบายแบงก์กิ้งกลับไปขึ้นข้อความว่าบัญชีธนาคารถูกอายัด ซึ่งการอายัดได้จะต้องมีหมายจากตำรวจเท่านั้น ซึ่งถือเป็นคนละบทบาทกันกับของ ศปอท.

จึงขอชี้แจงว่า บัญชีธนาคารของผู้ถูกระงับเงินธุรกรรม ยังสามารถใช้งานได้ตามปกติ โดยเฉพาะการรับโอนเงินใด ๆ เพียงแต่จะไม่สามารถใช้วงเงินที่ได้รับ เพราะถูกระงับเอาไว้ชั่วคราว ซึ่งกลไกการระงับจำนวนเงินจากบัญชีม้านี้ใช้มาหลายปีแล้ว

ยกตัวอย่างเช่น หากมีเงินในบัญชีธนาคารอยู่ 100 บาท แต่ก่อนหน้านี้เคยได้รับเงินมา 200 บาท แล้วต้องสงสัยเมื่อเงินจำนวนดังกล่าวอาจจะเป็นเงินบัญชีม้า ทาง ศปอท. ก็จะระงับเงินจำนวน 200 บาทไป แต่จะส่งผลทำให้บัญชีธนาคารติดลบจนไม่สามารถใช้เงินได้ แต่บัญชีธนาคารนั้นก็ยังสามารถรับโอนเงินได้ตามปกติ

โดยการหารือในวันนี้ ได้พูดคุยในส่วนของการบรรเทาความเดือดร้อนของผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการรับเงินนั้นโดยสุจริตอย่างรวดเร็ว ซึ่งนอกจากจะให้เจ้าของบัญชีธนาคารที่ได้รับผลกระทบไปแสดงตัวกับธนาคารของตนเองแล้ว ทาง ศปอท. ก็จะเปิดช่องทางสายด่วน 1441 เพื่อให้ผู้ได้รับผลกระทบโทรแจ้งเข้ามาขอปลดล็อกการระงับได้

แต่อย่างไรก็ตาม เราจะต้องแยกระหว่างผู้ที่ได้รับผลกระทบจริง ๆ กับบัญชีม้า หรือผู้กระทำความผิดที่แฝงตัวมาเพื่อขอให้ปลดล็อก เพราะที่ผ่านมาก็มีคนที่เป็นบัญชีม้าจริง ๆ ติดต่อมาให้เราปลดล็อกอยู่หลายเคส

ดังนั้น ทาง ศปอท. จึงต้องใช้ระยะเวลาในการตรวจสอบบัญชีธนาคารของบุคคลที่ติดต่อเข้ามาขอให้ปลดล็อกการระงับธุรกรรม ซึ่งเราได้มีตัวแทนของธนาคารและตำรวจไซเบอร์ มาร่วมกันตรวจสอบในลักษณะของการทำงานร่วมกัน

โดยประเด็นที่ต้องดูคือ เงินที่เข้าในบัญชีของผู้ที่แจ้งเป็นเงินลักษณะอะไร รูปแบบธุรกรรมทางการเงินปกติหรือไม่ และจำนวนวงเงินเหมาะสมกับการใช้ชีวิตประจำวันหรือไม่ รวมทั้งต้องตรวจสอบว่า ผู้ที่ขอให้ปลดล็อคนั้นมีหมายจากเจ้าหน้าที่ตำรวจหรือประวัติอาชญากรรมหรือไม่

เมื่อตรวจสอบรายละเอียดครบถ้วนว่าได้รับมาโดยสุจริต ทาง ศปอท. ก็จะมีคำสั่งปลดล็อกจำนวนเงินดังกล่าวชั่วคราว เพื่อให้ผู้ที่ร้องเรียนสามารถนำเงินดังกล่าวไปใช้ได้ตามปกติ และเพื่อเป็นการแยกกลุ่มผู้ไม่หวังดีแฝงออกไป โดนยืนยันว่ากระบวนการตรวจสอบจะใช้ระยะเวลาไม่นาน เพราะเป็นข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์อยู่แล้ว ซึ่งตอนนี้ก็เริ่มทยอยเคลียร์ปลดล็อกไปแล้ว และในเวลาไม่นานก็จะสามารถแก้ไขปัญหานี้ได้จบสิ้น

อย่างไรก็ตามก็ยอมรับว่า มีบางเคสที่อาจจะเข้าข่ายเป็นอาชญากรรม หรือพวกบัญชีม้าตัวจริง เราไม่สามารถจะปลดล็อกได้ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดผลกระทบกับผู้เสียหาย แต่ทางเรายืนยันว่าจะเร่งทำงานตรวจสอบเพื่อแยกผู้บริสุทธิ์ที่ถูกระงับเงินออกมา และปลดล็อกให้สามารถใช้เงินได้อย่างสุจริต

สำหรับในวันนี้นั้น มีผู้โทรศัพท์สายด่วน 1441 ติดต่อขอให้ปลดล็อกแล้วอย่างน้อย 600-700 สาย ซึ่งทางเราจะทยอยดำเนินการตรวจสอบและแยกระหว่างผู้บริสุทธิ์สุจริตกับบัญชีม้าตัวจริง ก่อนดำเนินการปลดล็อกต่อไป แต่ยอมรับว่าตั้งแต่ช่วงเช้าที่ผ่านมา เกิดปัญหาที่หลายคนไม่สามารถติดต่อเบอร์ 1441 ได้ เพราะสายเต็ม ซึ่งทางเรากำลังเร่งดำเนินการแก้ไขปัญหานี้ด้วยการเพิ่มคู่สายให้มากขึ้น

ศาสตราจารย์พิเศษ วิศิษฏ์ ยืนยันว่า การระงับธุรกรรมต้องสงสัยนั้น ไม่ได้สูงขึ้นด้วยซ้ำ แต่ในช่วงที่ผ่านมาถือว่าลดลง และเน้นย้ำว่า นี่ไม่ใช่เป็นการเพิ่งมาเปลี่ยนวิธีการ แต่เป็นกลไกมาตรการเร่งเยียวยาผู้เสียหายตามกฎหมายที่มีมานานแล้ว ซึ่งเราจะต้องตัดผู้ที่สุจริตไม่มีส่วนเกี่ยวข้องออกไปให้รวดเร็วที่สุด โดยในอนาคตจะต้องหารือและวางมาตรการเพื่อทำให้เกิดความสมดุลระหว่างการแยกบัญชีของผู้ที่บริสุทธิ์สุจริตและบัญชีม้าตัวจริง

พร้อมฝากเตือนว่า กลไกการขอปลดล็อกธุรกรรมต้องสงสัยของบัญชีธนาคารผู้บริสุทธิ์นั้น ทางธนาคารจะเป็นผู้ดำเนินการติดต่อแจ้งเอง จะไม่มีโทรศัพท์จาก ศปอท. หรือศูนย์ AOC ติดต่อไปยังผู้บริสุทธิ์โดยตรง เพื่อป้องกันไม่ให้เข้าใจผิดหลงเป็นเหยื่อของแก๊งคอลเซ็นเตอร์

พร้อมกับเน้นย้ำว่า เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นครั้งนี้ เป็นเพียงแค่กลไกการระงับธุรกรรมทางการเงินที่ต้องสงสัยชั่วคราวของ ศปอท. เท่านั้น โดยจะระงับแค่จำนวนเงินที่ได้รับมาเท่านั้น ไม่ใช่ระงับเงินทั้งบัญชีทั้งหมด เพียงแต่ใครที่มีเงินในบัญชีธนาคารน้อย ก็จะถูกอายัดจนใช้เงินไม่ได้ชั่วคราว เป็นคนละส่วนกับกลไกการอายัดบัญชี ซึ่งจะต้องดำเนินการโดยการสอบสวนตำรวจและใช้อำนาจตามกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา รวมทั้งการตรวจสอบโดย ปปง. ผ่านการออกหมาย hr03 เพื่ออายัดบัญชีธนาคารต้องสงสัย

เมื่อผู้สื่อข่าวสอบถามว่า จากกรณีที่สังคมตั้งคำถามว่ามาตรการดังกล่าวเหมือนเป็นปลายทางและเป็นการผลักภาระให้ประชาชน แทนที่ทางธนาคารจะดำเนินมาตรการตั้งแต่ต้นน้ำด้วยการป้องกันการเปิดบัญชีม้า ศาสตราจารย์พิเศษ วิศิษฏ์ กล่าวว่า เราพัฒนากลไกดังกล่าวควบคู่กันไปอยู่แล้ว ไม่ใช่ทำเพียงแค่ปลายทางอย่างเดียว โดยเฉพาะการเพิ่มความเข้มงวดในการเปิดบัญชีธนาคาร รวมทั้งการแลกเปลี่ยนข้อมูลกับ ปปง. ซึ่งได้เข้ามามีส่วนร่วมในการตรวจสอบเฝ้าระวังกลุ่มบุคคลที่เป็นบัญชีม้าและออกหมาย hr03 เพื่อห้ามบุคคลดังกล่าวเปิดบัญชีธนาคารอื่น ๆ อีก โดยทาง ปปง. มีประกาศทุกเดือนอยู่แล้ว ทั้งนี้ ตัวเลขจำนวนบัญชีม้าถือว่าลดลงและอยู่ในระดับที่ควบคุมได้