ผู้ว่าฯ เชียงราย ขอประชาชนเชื่อข้อมูลรัฐ ยัน “น้ำประปา – ผัก – ปลา” ปลอดภัย ไม่พบสารหนู

จังหวัดเชียงรายร่วมกับกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ แถลงผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำและอาหารในพื้นที่เสี่ยง ยืนยัน “น้ำประปา – ผัก – ปลา” ปลอดภัย ไม่พบการปนเปื้อนสารหนู ตรวจสอบตามมาตรฐานสากล

วันที่ 31 พฤษภาคม 2568 นายชรินทร์ ทองสุข ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย พร้อมด้วย นายแพทย์วัชรพงษ์ คำหล้า รองอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ และ นายแพทย์เอกชัย คำลือ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย ร่วมกันแถลงข่าวผลการดำเนินการเฝ้าระวังและตรวจสอบคุณภาพน้ำประปาหมู่บ้าน และอาหารจากแหล่งน้ำธรรมชาติในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำกก แม่น้ำสาย และแม่น้ำรวก ซึ่งเป็นพื้นที่เฝ้าระวังในจังหวัดเชียงราย

นายชรินทร์ ทองสุข ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย กล่าวว่า ข้อมูลบางส่วนที่เผยแพร่ผ่านสื่ออาจมีความคลาดเคลื่อน โดยเฉพาะการรายงานผลตรวจจากชุดทดสอบ (Test Kit) ซึ่งไม่สามารถนำมาอ้างอิงอย่างเป็นทางการได้ เนื่องจากชุดทดสอบดังกล่าวเป็นเพียงเครื่องมือคัดกรองเบื้องต้นเท่านั้น ควรใช้ผลตรวจจากห้องปฏิบัติการที่ได้มาตรฐานและได้รับการรับรอง เพื่อความถูกต้องและน่าเชื่อถือ

ทั้งนี้ เข้าใจในความห่วงใยของพี่น้องสื่อมวลชน ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงรายขอเน้นย้ำว่า ขอให้ประชาชนเชื่อมั่นในผลการตรวจของหน่วยงานที่มีความเชี่ยวชาญอย่างศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ ซึ่งมีเครื่องมือทันสมัย ได้มาตรฐาน และมีอำนาจหน้าที่ในการตรวจวิเคราะห์สารพิษตามหลักวิชาการอย่างถูกต้อง

นายแพทย์วัชรพงษ์ คำหล้า รองอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่า จากข่าวปัญหาการปนเปื้อนของสารหนูในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย และแม่น้ำรวก จังหวัดเชียงราย ซึ่งตรวจพบสารหนูสูงกว่ามาตรฐานที่กำหนดไว้ จึงได้แนะนำให้ประชาชนงดใช้น้ำจากแม่น้ำดังกล่าวชั่วคราว

โดยเมื่อวันที่ 8 เมษายน 2568 ได้เก็บตัวอย่างน้ำประปาหมู่บ้านที่ใช้น้ำจากแม่น้ำกกและแหล่งใกล้เคียงใน 6 อำเภอของจังหวัดเชียงราย ผลตรวจไม่พบสารหนู และเมื่อนำมาตรวจยืนยันด้วยวิธีทดสอบในห้องปฏิบัติการ พบว่ามีสารหนูในปริมาณต่ำกว่า 0.001–0.009 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งไม่เกินค่ากำหนด รวมทั้งผลการตรวจโลหะชนิดอื่น ได้แก่ แคดเมียม ตะกั่ว เหล็ก ฟลูออไรด์ คลอไรด์ ไนเตรต และแมงกานีส พบว่าผ่านเกณฑ์มาตรฐานทั้งหมด

และเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2568 ได้ลงพื้นที่ครั้งที่ 2 เพื่อเก็บตัวอย่างน้ำประปาหมู่บ้านบริเวณใกล้แม่น้ำสายและแม่น้ำรวกในพื้นที่อำเภอแม่สายและอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย จำนวน 6 ตัวอย่าง พบว่ามีการปนเปื้อนสารหนูในปริมาณต่ำกว่า 0.001 มิลลิกรัมต่อลิตร และได้มีการวางแผนเก็บตัวอย่างเพื่อเฝ้าระวังโลหะหนักอย่างต่อเนื่อง

ในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงสิงหาคม โดยเก็บตัวอย่างน้ำประปาหมู่บ้าน พืชผัก และปลา ชนิดละไม่น้อยกว่า 19 ตัวอย่าง จำนวน 4 ครั้ง ได้แก่: ครั้งที่ 1 (19-21 พฤษภาคม 2568), ครั้งที่ 2 (16-18 มิถุนายน 2568), ครั้งที่ 3 (14-16 กรกฎาคม 2568) และครั้งที่ 4 (18-20 สิงหาคม 2568) เพื่อตรวจวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ ณ สำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร และศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 1/1 เชียงราย กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ โดยใช้วิธีมาตรฐาน Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 24th Edition (APHA Press, Washington DC, 2023) part 3030, 3110: p.3-10 ด้วยเทคนิค AAS และ AOAC 2015.01 ด้วยเทคนิค ICP-MS ซึ่งมีความแม่นยำ ความจำเพาะ ความไวสูง และดำเนินการตามมาตรฐานห้องปฏิบัติการ ISO/IEC 17025:2017 เพื่อสร้างความมั่นใจในผลการทดสอบ โดยผลการตรวจครั้งที่ 1 จาก 80 ตัวอย่าง น้ำประปาหมู่บ้าน 36 ตัวอย่าง ไม่พบค่าปนเปื้อนเกินมาตรฐาน พืชผัก 21 ตัวอย่าง ไม่พบสารหนู และปลาในแม่น้ำ 23 ตัวอย่าง ไม่พบสารหนูเช่นกัน นอกจากนี้ ผลการตรวจตะกั่วและแคดเมียมก็อยู่ในเกณฑ์ไม่เกินค่ากำหนดทุกตัวอย่างเช่นเดียวกัน

สำหรับกรณีประชาชนในพื้นที่อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ที่ใช้น้ำจากบ่อในครัวเรือนเพื่ออุปโภคและมีอาการผื่นแดงขึ้นตามตัว เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2568 ได้เก็บตัวอย่างน้ำจากบ่อดังกล่าวมาตรวจสารหนูเบื้องต้นด้วยชุดทดสอบภาคสนาม จำนวน 3 จุด ผลตรวจไม่พบสารหนู พร้อมทั้งคัดกรองเพิ่มเติมในชาวบ้านกลุ่มเสี่ยง เก็บข้อมูลการใช้น้ำในครัวเรือน และเก็บตัวอย่างน้ำบาดาล 6 จุดเพื่อตรวจในห้องปฏิบัติการ ในวันนี้ยังได้ลงพื้นที่เก็บตัวอย่างน้ำประปาหมู่บ้านและอาหารที่สัมผัสแม่น้ำกก แม่น้ำสาย และแม่น้ำรวก ผลตรวจทุกจุดไม่พบเกินค่ามาตรฐาน

นายแพทย์วัชรพงษ์ รองอธิบดีฯ กล่าวทิ้งท้ายว่า วิธีการตรวจครั้งนี้เป็นมาตรฐานสากลตาม Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater ที่มีความถูกต้อง แม่นยำ และเชื่อถือได้ ซึ่งได้รับการยอมรับและใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลกในการวิเคราะห์สารตกค้างหรือสารปนเปื้อนในตัวอย่างต่าง ๆ

ด้านนายแพทย์เอกชัย คำลือ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย กล่าวเพิ่มเติมว่า สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงรายยังคงดำเนินมาตรการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในชุมชนที่อาศัยใกล้แหล่งน้ำธรรมชาติ และขอให้ประชาชนใช้น้ำที่ผ่านการกรองหรือปรับปรุงคุณภาพจากหน่วยงานที่รับผิดชอบเท่านั้น

ทั้งนี้ ขอแนะนำประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง เช่น เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และหญิงตั้งครรภ์ หากพบอาการผิดปกติ เช่น ผื่นคัน อ่อนเพลีย ปัสสาวะเปลี่ยนสี หรือมีอาการรุนแรง เช่น ชักหรือหมดสติ ควรรีบไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาลหรือโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลใกล้บ้านโดยทันที ทั้งนี้ ประชาชนควรหลีกเลี่ยงการใช้น้ำจากแหล่งที่ไม่ปลอดภัย เช่น แหล่งน้ำที่ไม่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ ควรใช้น้ำประปาที่ผ่านการกรองและฆ่าเชื้ออย่างเหมาะสม และติดตามข่าวสารจากหน่วยงานภาครัฐอย่างใกล้ชิด

ท้ายนี้ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงรายขอย้ำว่า ขณะนี้ยังไม่พบข้อมูลที่บ่งชี้ว่ามีความเสี่ยงสูงต่อสุขภาพของประชาชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินมาตรการเฝ้าระวังอย่างเข้มงวด จึงขอให้ประชาชนอย่าตื่นตระหนก แต่ขอให้ติดตามข่าวสารและปฏิบัติตามคำแนะนำของหน่วยงานสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด

ทั้งนี้ จังหวัดจะรายงานผลการตรวจสอบและมาตรการเพิ่มเติมอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดความโปร่งใสและความปลอดภัยแก่ทุกคนในพื้นที่ และขอยืนยันความมั่นใจในคุณภาพน้ำประปาและอาหารในพื้นที่ พร้อมเดินหน้าเฝ้าระวัง ป้องกัน และสร้างความมั่นใจด้านสุขภาพแก่ประชาชนอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง